Studiegids

nl en

Kritische theorie en het politieke subject

Vak
2015-2016

Toegangseisen

  • BA-studenten Wijsbegeerte: propedeuse behaald, evenals de tweedejaarscursus Political Philosophy.

  • Overige studenten: propedeuse behaald, History of Modern Philosophy, Political Philosophy.

Voor keuzevak- en gaststudenten is het aantal plaatsen beperkt.

Beschrijving

De ambitie van Karl Marx om de filosofie in dienst te stellen van de transformatie van de wereld echoot nog steeds door in de filosofische school en traditie van de Kritische Theorie. Tijdens deze cursus zullen we deze ambitie en de ontwikkeling en transformatie van deze Kritische Theorie bestuderen. We vangen aan met het lezen van Horkheimer en Adorno’s Dialektik der Aufklärung om via Marcuse, Foucault, Habermas uit te komen bij de hedendaagse denkers Butler en Fraser.

De centrale vraag van deze cursus behelst de notie van subjectiviteit. Is subjectiviteit sociaal geconstrueerd? Zo ja, wat zeggen politieke, economische, culturele omstandigheden over onszelf? Wat is macht? Wat zijn de ‘duistere kanten’ van Verlichtingsdenken? Is het mogelijk om vrij te zijn in een onvrije wereld?

Sleutelconcepten zoals reificatie, emancipatie en vervreemding worden bediscussieerd en bevraagd. Een essentieel onderdeel van ons onderzoek bestaat uit het vergelijken en contrasteren van de verschillende benaderingen van de vroege denkers van de Frankfurter Schule en hun latere tegenhangers.

Leerdoelen

Doelstellingen

Deze cursus beoogt een diepgaande studie van het idee, de (historische) ontwikkeling en transformatie van Kritische Theorie en de implicaties hiervan voor het nadenken over subjectiviteit in relatie tot (politieke) sociale verhoudingen. Van de studenten wordt verwacht dat zij kennis nemen van de werken van een aantal belangrijke auteurs binnen deze traditie en in staat zijn om de standpunten en claims van deze traditie zowel mondeling als schriftelijk kunnen verwoorden en bekritiseren.

Eindtermen

De student die de cursus succesvol heeft afgerond heeft kennis van :

  • de claims en opvattingen van fundamentele denkers in de traditie van de Kritische Filosofie;

  • de relaties tussen deze auteurs en hun situering in een bredere filosofische en maatschappelijke context.

De student die de cursus succesvol heeft afgerond is in staat om :

  • zowel mondeling als schriftelijk een kritisch en beargumenteerd oordeel te formuleren over de verschillende posities binnen of ten aanzien van Kritische Theorie;

  • een heldere, relevante en originele onderzoeksvraag te formuleren en uit te werken met betrekking tot deze filosofische disciplines.

Rooster

Zie Collegeroosters Wijsbegeerte 2015-2016, BA Wijsbegeerte (BA Plus-traject of Standaardtraject), derde jaar.

Onderwijsvorm

  • Gecombineerd hoor/werkcollege

Voor deze cursus geldt een aanwezigheidsplicht.

Studielast

Totale studielast voor de cursus: 10 EC x 28 uur =280 uur

  • Werkcolleges (14 weken x 3 uur): 42 uur

  • Bestuderen verplichte literatuur (14 weken x 7 uur): 96 uur

  • Bestuderen secundaire literatur (14 weken x 2 uur): 28 uur

  • Voorbereiden presentatie: 12 uur

  • Research en schrijven eindpaper: 102 uur

Toetsing

  • Mondelinge presentatie (20%)

  • Eindpaper (80%)

Aanwezigheid en participatie tijdens de werkcolleges en uitvoeren van de praktische opdracht (presentatie) zijn basisvoorwaarden voor de eindbeoordeling.

Het referaat duurt ca. 10 minuten en behandelt de verplichte lectuur voor het desbetreffende college.

Het eindpaper (3000 à 3500 woorden, incl. voetnoten) behandelt een thema naar keuze dat gerelateerd is aan de denkers en/of onderwerpen die aan bod komen tijdens de colleges. Dit thema dient op voorhand te worden goedgekeurd door de docent.

Herkansing

Voor de cursus wordt één herkansing aangeboden, bestaande uit een paper. Het cijfer van de herkansing vervangt alle eerder behaalde deelcijfers. Een voldoende resultaat kan niet worden herkanst.
Een student die niet aan praktische opdrachten (presentatie) heeft voldaan heeft geen toegang tot het hertentamen.

Blackboard

Blackboard wordt onder meer gebruikt voor het beschikbaar stelllen van (verplichte) literatuur.

Literatuur

Verplichte literatuur (aanschaffen)

  • M. Horkheimer en T.W. Adorno’s, Dialektik der Aufklärung (of de Engelse vertaling).

Overige verplichte literatuur wordt beschikbaar gesteld op Blackboard en omvat onder andere passages uit:

  • Adorno, Wozu noch Philosophie (1963)

  • Marcuse, One-Dimensional Man (1964)

  • Foucault, Surveiller et punir (1975)

  • Foucault, Histoire de la sexualité (1976)

  • Foucault, ‘L’éthique du souci de soi comme pratique de la liberté’ (1981)

  • Habermas, Der philosophische Diskurs der Moderne (1985)

  • Butler, Gender Trouble (1990)

Van de Duitse en Franse teksten zullen eveneens Engelse vertalingen beschikbaar worden gesteld.

Aanmelden

Aanmelden voor cursus en tentamen via uSis is verplicht.
Zie Inschrijven voor cursussen en tentamens

Studenten wordt geadviseerd de registratie in uSis te doen met behulp van het studieactiviteitsnummer. Dit nummer kan worden gevonden in het collegerooster onder de kolom “Act.nr”.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Aanmelden voor Contractonderwijs
Aanmelden voor Studeren à la carte: niet van toepassing

Contact

Dr. R. Uljée

Opmerkingen